کد مطلب:314270 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:252
معنای آل و امت
حدیثی از امام رضا علیه السلام علمای عراق در حضور مأمون از امام علیه السلام پرسیدند:
أخبرنا یا أباالحسن عن العترة هم آل أو غیر آل؟ فقال الرضا علیه السلام: هم الآل.
فقالت العلماء: فهذا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم یؤثر عنه أنه قال: «امتی آلی» و هؤلاء اصحابه یقولون بالخبر المستفیض الذی لا یمكن دفعه «آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم امته» فقال أبوالحسن الرضا علیه السلام: أخبرونی هل تحرم الصدقة علی آل محمد؟ قالوا: نعم. قال علیه السلام: فتحرم علی الامة؟ قالوا: لا.
قال: هذا فرق بین الآل و بین الامة. [1] .
آل، در لغت به معنی اهل بیت است. و اهل حدیث گفته اند: آل نبی آنهایی هستند كه زكات بر آنها حرام است و در عوض خمس به آنها تعلق می گیرد. دسته ای گفته اند: آل پیرو و مطیع را گویند.
قاضی حسین بن مسعود بغوی در كتاب «شرح سنة الرسول» روایت كرده كه از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم پرسیدند: چگونه بر شما درود بفرستیم؟ فرمود: بگویید: اللهم صلی علی محمد و آل محمد كما صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم و بارك علی محمد و آل محمد، كما باركت علی ابراهیم و آل ابراهیم انك حمید مجید.
در كتب لغت آل را به معنی اهل بیت و اهل بیت را به معنی آل نوشته اند و چنین تفسیر كرده اند كه اصل آل اهل بوده وهاء به همزه تبدیل شد. و دلیل این مطلب اینكه هاء برای تصغیر آمده، چنانچه در تصغیر آل، اهیل گفته اند كه اسماء به اصل خود بازگشت می كند.
مسلم بن حجاج و ابوداود سجستانی و نسائی در تفسیر آل روایت كرده اند كه در بیان آل از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم شنیدیم فرمود: ان هذه الصدقات انما هی
[ صفحه 111]
أوساخ و انها لا تحل لمحمد و لا لآل محمد.
مالك بن انس هم در موطأ خود آورده است كه:
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: الصدقة لآل محمد صلی الله علیه و آله و سلم انما هی أوساخ الناس.
زید بن ارقم روایت كرده كه در باب حرمت صدقات بر آل، مراد: آل علی، آل جعفر، آل عباس و آل عقیل هستند.
و خلاصه احادیث فریقین در معنی آل، اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم می باشد. [2] .
أخبرنا یا أباالحسن عن العترة هم آل أو غیر آل؟ فقال الرضا علیه السلام: هم الآل.
فقالت العلماء: فهذا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم یؤثر عنه أنه قال: «امتی آلی» و هؤلاء اصحابه یقولون بالخبر المستفیض الذی لا یمكن دفعه «آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم امته» فقال أبوالحسن الرضا علیه السلام: أخبرونی هل تحرم الصدقة علی آل محمد؟ قالوا: نعم. قال علیه السلام: فتحرم علی الامة؟ قالوا: لا.
قال: هذا فرق بین الآل و بین الامة. [1] .
آل، در لغت به معنی اهل بیت است. و اهل حدیث گفته اند: آل نبی آنهایی هستند كه زكات بر آنها حرام است و در عوض خمس به آنها تعلق می گیرد. دسته ای گفته اند: آل پیرو و مطیع را گویند.
قاضی حسین بن مسعود بغوی در كتاب «شرح سنة الرسول» روایت كرده كه از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم پرسیدند: چگونه بر شما درود بفرستیم؟ فرمود: بگویید: اللهم صلی علی محمد و آل محمد كما صلیت علی ابراهیم و آل ابراهیم و بارك علی محمد و آل محمد، كما باركت علی ابراهیم و آل ابراهیم انك حمید مجید.
در كتب لغت آل را به معنی اهل بیت و اهل بیت را به معنی آل نوشته اند و چنین تفسیر كرده اند كه اصل آل اهل بوده وهاء به همزه تبدیل شد. و دلیل این مطلب اینكه هاء برای تصغیر آمده، چنانچه در تصغیر آل، اهیل گفته اند كه اسماء به اصل خود بازگشت می كند.
مسلم بن حجاج و ابوداود سجستانی و نسائی در تفسیر آل روایت كرده اند كه در بیان آل از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم شنیدیم فرمود: ان هذه الصدقات انما هی
[ صفحه 111]
أوساخ و انها لا تحل لمحمد و لا لآل محمد.
مالك بن انس هم در موطأ خود آورده است كه:
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: الصدقة لآل محمد صلی الله علیه و آله و سلم انما هی أوساخ الناس.
زید بن ارقم روایت كرده كه در باب حرمت صدقات بر آل، مراد: آل علی، آل جعفر، آل عباس و آل عقیل هستند.
و خلاصه احادیث فریقین در معنی آل، اهل بیت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم می باشد. [2] .
[1] تحف العقول، ص 426؛ بحار الانوار، ج 25، ص 221.
[2] مجموعه ي زندگاني چهارده معصوم عليهم السلام عمادزاده، جلد اول، چاپ دوم سال 1374 قمري، ص 17، به نقل از مطالب السؤل في مناقب آل الرسول، محمد بن طلحه ي شافعي، ص 3.